نقش مهاجران در ارزش پول ملی
فی بگیر: به گزارش فی بگیر، بررسی ها نشان می دهد، مقامات دولت افغانستان با کمک مردم این کشور توانسته اند در مدت ۶ ماه ارزش پول ملی خویش را تقویت بخشند.
به گزارش فی بگیر به نقل از مهر، آزادسازی منابع ارزی ایران در هفته گذشته انجام شد و مقرر است منابع ارزی دیگری هم به اقتصاد ایران تزریق شود، مردم توقع دارند این منابع ارزی به قدرت ریال افزوده و در معیشت خود هم آنرا ببینند بدین منظور در گزارش زیر به صورت مختصر چند راهکار افزایش قدرت پول ملی را بررسی می کنیم:
آزادسازی پول های ایران و تاثیر در بازار ارز
هفته گذشته رئیس بانک مرکزی اعلام نمود: ۵ میلیارد و ۵۷۳ میلیون یورو به حساب ۶ بانک ایرانی در ۲ بانک الاهلی و الدخان در قطر واریز شد. پس از آن مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین خبر داد: «از ۲۳ میلیارد دلار ذخیره شده در خارج از کشور، حدود ۶ میلیارد دلار آن از کره جنوبی وصول شده و ترتیبات وصول آن درحال کامل شدن است و همینطور تا چند روز آینده مقدمات انتقال ۱۰ میلیارد دلار دیگر هم فراهم می شود.»
این آزادسازی سبب کاهش قیمت ارز در بازار آزاد شده و تاثیر کوتاه مدت خویش را انجام داد، اما باید چه کرد که در دراز مدت هم اقتصاد ایران شاهد افزایش قدرت ریال باشد؟
افغانستان چگونه قدرت پول ملی خویش را افزایش داد؟
در روزهای اخیر، یکی از روزنامه ها به نقل از بانک جهانی گزارش را منتشر نموده که بسیار جالب و قابل تأمل است، «بانک جهانی گزارشی منتشر نموده که نشان داده است از شروع سال مالی ارزش پول افغانستان که افغانی نامیده می شود، نسبت به واحدهای پولی دیگر افزوده شده است. مساله اصلی که اقتصاد افغانستان را از بقیه جهان برجسته می کند، کاهش تورم و ارزش قدرت پول ملی افغانستان است، تورم کلی الان در ۱/۹- درصد قرار گرفته و قیمت مواد غذایی ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده است. اما با این وجود ارزش افغانی در مقابل دلار آمریکا، روپیه پاکستان، یوان چین و یورو افزوده شده است. یکی از این علل افزایش میزان حواله هایی است که از سوی شهروندان ساکن خارج از افغانستان به داخل ارسال می شود و میزان آن در شش ماه اولیه سالجاری به یک میلیارد و ۴۰ میلیون دلار رسیده است. پولی که مهاجران از خارج از کشور به داخل می فرستند بخش مهمی از زندگی مردم سراسر دنیا را تشکیل می دهد. برخلاف دیگر جریان های مالی، حواله های خارجی مستقیماً به درآمد خانوارها اضافه می شوند و اثر فوری و مستقیمی را بر زندگی افرادی دارند که در داخل کشور آنرا دریافت می کنند.
به گفته بانک جهانی، «آنچه کمتر در رابطه با آن صحبت می شود در رابطه با نقشی است که این پول ها در مواقع بحران بازی می کنند. تصور می شود آنها ضدچرخه اند، میزان این حواله ها در دوران بحران افزایش خواهد یافت و درنتیجه نقش مهمی در توانمندسازی قشری از مردم برای ایستادگی بیشتر در مواقع بحران و عبور از آن بازی می کنند. در کشورهایی که گرفتار بحران های طولانی مدت هستند، مهاجرت اغلب یکی از مهم ترین استراتژی های پیشرو برای کنار آمدن یا نجات از وضع موجود به منظور زندگی افرادی است که در داخل کشور باقی می مانند.»
متأسفانه در ایران در ۱۰ سال گذشته بخصوص در سال قبل برعکس این مورد اتفاق افتاده و کشور با موج خروج سرمایه به دلیل مهاجرت روبرو شده است، البته رسانه های معاند در یک سال گذشته با تشکیل جو روانی سنگین کوشش می کنند مردم و بخصوص نخبگان را از ماندن در ایران ناامید کنند، موج این عملیات سنگین به دانشگاه ها و مدارس استعداد درخشان هم رسیده و متأسفانه بعضی از اساتید دانشگاه و معلمان هم این فکر را برای استعدادهای درخشان و نخبگان ملت نهادینه کردند و با همین تفکر ضربات سنگینی به کشور زدند.
پدیده مهاجرت اگر منجر به ارزآوری کشور و بازگشت متخصصان در سالهای آینده به داخل کشور شود می تواند به نفع ایران تمام شود، البته معاندان کوشش می کنند نخبگان را از ماندن در ایران ناامید کنند، دراین میان باید یک مطالبه رسانه ای قوی برای تزریق منابع ارزی توسط مهاجران به داخل کشور تشکیل گردد چونکه یکی از طریق های خوب ارزآوری و تثبیت اقتصاد کشور است و هر ایرانی وظیفه دارد به اقتصاد کشور و خانواده خود کمک نماید.
ممنوعیت مبادله هر گونه ارز خارجی در افغانستان
مورد بعدی که دولت افغانستان آنرا به تقلید از کشور چین اجرایی کرده ممنوعیت مبادلات مالی با هر گونه ارز خارجی است، این مورد تقاضا برای ارز خارجی را در داخل کشور کاهش داده و بنابراین ارزش پول افغانستان تحت تاثیر مبادلات تجاری قرار نمی گیرد.
از سوی دیگر دولت طالبان افغانستان برای حداکثر میزان پولی که یک شخص می تواند در عرض یک هفته از حساب بانکی خود خارج کند، محدودیت اعمال کرده است. این محدودیت ۳۰ هزار افغانی تعیین شده و در ماه می به ۵۰ هزار افغانی رسیده است. محدودیت حداکثر پولی که شرکت ها می توانند از حساب بانکی خود خارج کنند بین ۵/۲ میلیون دلار تا ۴ میلیون دلار است. دولت افغانستان با اعمال این محدودیت ها بر تراکنش های مالی اطمینان حاصل می کند که پول بیشتری در بانکها باقی می ماند که به ثبات اقتصاد کمک می نماید.
یکی از مباحثی که سبب افزایش تقاضا در بازار ارز ایران می شود، سرمایه گذاری مردم ایران در بازار دلار است، خیلی از مردم ایران با هر طبقه مالی دلار را یکی از سودآورترین بازارهای سرمایه گذاری دانسته و این مورد به دلیل چرخه ۵۰ ساله در اقتصاد ایران به یک باور در اقتصاد ایران تبدیل گشته که این باور باید شکسته شود و دولت با ممنوعیت های سفت و سنگین باید به مبارزه با این نوع سرمایه گذاری اقدام نماید.
معضل مهم دیگر سرمایه گذاری مردم در دلار اینست که رصد را برای بانک مرکزی دشوار می کند و ازاین رو بانک مرکزی نمی داند مردم چقدر ارز در اختیار داشته و در مواقع حساس تلاطم های ارزی چقدر ارز به بازار سرازیر می شود. وقتی جو در بازار دلار به سمت افزایشی می رود یک دفعه تقاضا برای خرید دلار افزایش خواهد یافت و این افزایش تقاضا و از چرخه خارج کردن دلار به دلیل خاطره های خوب از سرمایه گذاری در دلار است که همانطور که گفته شد به باور اقتصادی مردم ایران تبدیل گشته است.
ارزش پول ملی چرا موضوعی حیاتی است؟
علی فراقی کارشناس بازار سرمایه در اینباره به مهر اظهار داشت: در همه کشورها یکی از مهم ترین مسائلی که مورد بحث قرار می گیرد میزان قدرت پول آن کشور و میزان ارزندگی آن است که در تمامی اقتصادها یک مبحث مهم و حیاتی قلمداد می شود که البته اگر دقت نماییم در کشور خودمان این مورد سال هاست که به صورت پررنگ احساس می شود.
فراقی اضافه کرد: برای راهکار ها و مواردی که میتوان از آن جهت بهبود این مشکل همیشگی و ادامه دار این اقتصاد بیمار اشاره نمود میتوان موارد مختلف علمی را نام برد که کم و بیش خیلی از آنها اثبات شده هستند ولی شاید بتوان گفت به علت اقتصاد بسته ای که هم از داخل و هم از بیرون با تحریم های گوناگونی همراه می باشد کدامین راه ها بهترین و بعد از آن عملی و قابل اجرا هستند.
این کارشناس و فعال اقتصادی اضافه کرد: در یکی از موارد مهمی که شاید بارها اسم آن به گوش ما خورده باشد تراز تجاری است که موازنه آن بارها مورد بحث قرار می گیرد ولی میتوان گفت سیاست گذار ایرانی برای تصحیح سیاست گذار همیشه در مشاوره گرفتن و بعد از آن عملیات در ارتباط با آن ضعیف عمل کرده است.
فراقی با بیان اینکه از مهم ترین راهکارهای صحیح در جهت نتیجه بخشی برروی قدرت پول کشور می تواند آسان کردن صادرات و سیاستگذاری صحیح در جهت صادرات (البته صادرکنندگان بالقوه) و در برنامه ریزی بازبینی کرد، اظهار داشت: عملاً هرچقدر در سیاستگذاری های این قسمت از اقتصاد منعطف تر و به روز تر عمل نماییم کمک شایانی به بهبود تراز تجاری کشور و در نهایت کمک به بهبود وضعیت پولی کشور کرده ایم.
وی اضافه کرد: نکته بعدی اینست که کشور ما همواره با سیل خروج پول خیلی از افراد نخبه چه از لحاظ ذهنی و از حتی لحاظ پولی مواجه بوده است که به واسطه سیاستگذاری های غلط در صنعت های مختلف کشور که پتانسیل رشد و استارت انواع ایده های جدید در خیلی از حوزه ها را دارد سبب فراری دادن این گونه سرمایه ها شده است که چه بسا با شروع یا حتی توسعه بخشی از صنایع حاضر، کشور می تواند در قدم اول سبب کاهش خروج سرمایه از کشور و در قدم های بعدی شاهد ورود سرمایه باشد و این دست از اتفاقات خواه ناخواه بر بهبود وضعیت نامساعد بسیار تأثیرگذار است.
فراقی در انتها اظهار داشت: مورد آخری که میتوان به آن اشاره نمود جذابیت کشورهای دیگر خصوصاً کشورهای همسایه ایران به منظور زندگی و سرمایه گذاری است که این جذابیت به واسطه افت ریال در ۱۰ سال گذشته و حمایت کشورهای خارجی از نیروی متخصص ایرانی بشدت بالاست، کشورهای همسایه ایران به واسطه انواع سیاست های مختلفی که در گذشته در پیش گرفته اند و به احتمال بالایی در آینده ادامه دار باشد، سفر را جذاب ساخته اند. جذاب ساختن سفرهای مختلف از جنس تفریحی و غیره می تواند سر انجام به جذب سرمایه و سرمایه گذاری ختم شود و کشورهای همسایه ایران با هوشمندی این اقدامات را انجام دادند و به سرمایه ایرانی هم چشم طمع دوخته اند، این جذاب ساختن سرمایه گذاری با شیوه های مختلف انجام شده است و دولت ایران می تواند حداقل، با هموار ساختن مواردی که در دسترس و قابل انجام از راه سیاست گذاران داخلی است به مقابله با این سیاست بپاخیزد. البته سیاستگذاران اقتصادی ایران در این مورد هم فعالیت بسیار ضعیفی را انجام داده و هنوز عمق مطلب خروج پول از کشور را جدی نگرفته اند. اما دولت ایران اگر بخواهد به خوبی می تواند جلوی این سیل خروشان خروجی را که در نهایت منتهی به ضعف پول ایران خواهد شد را بگیرد. قدرت گرفتن بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز
یکی از فاکتورهایی که می تواند ارزش پول ملی را تقویت کند، تک نرخی کردن ارز در کشور بوده که می تواند بهترین استفاده از ارز را در کشور انجام داد، علی سعدوندی استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در اینباره به مهر اظهار داشت: نخستین تعهدی که باید بانک مرکزی بدهد که متأسفانه حدود ۴۰ سال است که معکوس این کار را انجام داده، اینست که ارز را تک نرخی کند، ارز چند نرخی محلی برای فساد، پول پاشی است و در جای دیگر دنیا کشوری را سراغ ندارم که این سیاست را به کار برده باشد، متأسفانه این سیاست با ظاهر پشتیبانی از محرومان و مستضعفان و تأمین کالای اساسی این رانت خواری صورت گرفته و دولت های مختلف هم هیچ گونه اصلاحی را در اینباره انجام ندادند.»
خوشبختانه دولت در دو ماه اخیر توانسته بار مالی ارز ۲۸، ۵۰۰ تومانی را کاسته و قدرت ارز بازار مبادله را افزایش دهد، این اقدام را باید به فال نیک گرفت، اما همچنان بازار آزاد لیدر ارز بوده و هنوز قیمت های این بازار برای مردم بی معنا نیست.
نمونه اقدامات مثبت بانک مرکزی در ماه های اخیر، اقدام پرارزش زیر است: «مطابق مفاد نامه رئیس کل بانک مرکزی، نرخ فروش حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران، مبنای نرخ تسعیر قیمت خوراک و قیمت پایه محصولات شرکتهای پالایش نفت و پتروشیمی در بورس های کالایی قرار گرفت و با این اقدام دولت قدرت بازار مبادله افزوده شد.»
تغییر وضعیت بودجه ریزی
یکی از مسائلی که باید در کشور با تغییر اساسی مواجه شود وضعیت بودجه است، اگر رئیس جمهور و دولت باید پاسخگوی بازار و اقتصاد کلان باشند باید اختیارات لازم را هم کسب کنند تا با برنامه های اجرایی، وضعیت اقتصاد کشور را اصلاح نماید.
بودجه نباید در اختیار مجلس باشد تا بتواند با تحمیل هزینه های اضافی به دولت سبب افزایش ناترازی در اقتصاد کلان شده و دولت مجبور شود برای تأمین هزینه ها به ارز گران تن بدهد.
علی سعدوندی در اینباره به مهر گفته است: پیشنهاد می کنم ساز و کار جدیدی برای بودجه ریزی استفاده شده و مجلس از روند بودجه حذف شده یعنی بودجه در اختیار رئیس جمهور قرار بگیرد. دولت ها باید آزادی عمل داشته باشند تخصیص بودجه داده تا بتوانند برنامه های خویش را اجرا کنند. نکته بعدی اینست که فاجعه ای در بودجه ریزی در کشور ما بوده و از آغاز دهه ۵۰ در کشور وجود داشته و آن هم انتقال درآمدهای نفتی به ترازنامه بانک مرکزی است، درآمد ارزی دولت به ترازنامه بانک مرکزی منتقل شده است این روند باید متوقف شود، درآمدهای ارزی کشور باید صرف زیرساخت ها شده چونکه زیرساخت ها از یک طرف مصارف ارزی را کاهش داده و از سوی دیگر بر درآمدهای ارزی کشور خواهد افزود. اگر این کار صورت گیرد وضعیت اقتصادی ایران در بین مدت رو به بهبود نهاده و مشکلات تا حد زیادی رفع خواهد شد. مهم ترین زیرساختی که می تواند بشدت ارزآور باشد و پول ملی را تقویت کند، زیرساخت حمل و نقل است، زیرساخت حمل و نقل در ایران فرسوده و ضعیف بوده و با مختصات جغرافیایی ایران که در مهد کریدور غرب به شرق و شمال به جنوب است به هیچ وجه قابل قیاس نیست. زیرساخت های فعلی حتی برای مصارف داخلی هم قابلیت خویش را از دست داده اند و به همین علت در روزهای پیک تعطیلات در کشور، حمل و نقل عمومی بخصوص در قسمت ریلی و هوایی با چالش جدی برخورد می کند و این معضل باید هر چه سریع تر رفع گردد.
اصلاح ترازنامه شرکتهای دولتی گامی در جهت تقویت پول ملی
انتشار صورت مالی شرکتهای دولتی و سختگیری و فشار وزارت اقتصاد دولت سیزدهم اقدام درستی است که باید تا رسیدن به مرحله نهایی پیگیری شود. به قول وزیر اقتصادی، شرکتهای دولتی نقش پررنگ و تاثیر گذاری در اقتصاد کشور دارند. این شرکت ها، بخش عمده فعالیتهای اقتصادی دولت را بر عهده داشته و آثار مالی و اقتصادی تعیین کننده ای بر عملکرد دولت و همینطور در زندگی مردم بعنوان ذی نفعان اصلی خود دارند؛ بگونه ای که بیشتر از نیمی از بودجه کل کشور در ارتباط با شرکتهای دولتی است.
به گفته خاندوزی، انتشار عمومی صورت های مالی حسابرسی شده شرکتهای دولتی به همراه گزارش های حسابرس مستقل و بازرس قانونی مربوط که سبب افزایش شفافیت مالی از راه اطلاع و دسترسی عمومی به تمامی زوایای آثار مالی فعالیتهای شرکتهای دولتی می شود، پاسخی به این نیاز و جبران کننده این کمبود است و فضای پرسشگری عمومی را تقویت و مطالبات نسبت به پاسخگویی مدیران شرکتهای دولتی را زیاد می کند.
انتشار صورت های مالی شرکتهای دولتی مهمی مثل بانک ملی، بانک صنعت و معدن، شرکت ملی گاز، توانیر، شرکت ملی پالایش و پخش، ایران ایر و بیشتر از ۳۹۰ شرکت دیگر تحت مدیریت دولت در سامانه کدال اتفاق کوچکی نیست و این برای اولین بار در تاریخ ایران است که دولت اطلاعات و گزارش های مالی شرکت هایی را که به شکلی حیاط خلوت به حساب می آید را در اختیار عموم مردم و کارشناسان قرار می دهد.
اولین اقدام برای اصلاح ترازنامه، انتشار عمومی صورتمالی است که این اقدام بسیار پرارزش است، خیلی از شرکتهای دولتی با ایده بهره ورانه تشکیل نشده و سالهای سال، فروش نفت هزینه ها را جبران کرده است، اما حالا دولت به جایی رسیده که چاره ای جز حذف نفت از مصرف مسرفانه شرکتهای دولتی را نداشته و این اقدامات چند سالی است که در اقتصاد ایران جدی گرفته شده است.
افزایش صادرات و تقویت پول ملی
از مهم ترین اقداماتی که باید در اقتصاد ایران اجرایی شود، افزایش صادرات و تقویت تولید است، تقویت تولید به سبب صادرات و به شرط بازاریابی صحیح و فروش خوب محصول در بازار هدف می تواند به اقتصاد کشور، کمک شایانی کند، به دلیل کاهش ارزش ریال در مقابل دلار در ۱۰ سال گذشته، قیمت های کالاهای ایرانی بشدت جذاب بوده و باید باکیفیت مناسب و بسته بندی زیبا در اختیار مشتریان خارجی قرار بگیرد.
مهمترین موضوعی که صادرکنندگان در رابطه با صادرات محصول معرفی می کنند، ثبات شرایط در اقتصاد ایران است، صادرکننده ایرانی با بازار هدف قرارداد یکساله تولید می بندد و توقع دارد در این یک سال شرایط دارای ثبات نسبی بوده تا بتواند با همان قیمت و کیفیت محصولات خویش را صادر کند و سیاست تثبیتی در اقتصاد ازاین رو می تواند به افزایش صادرات هم کمک شایانی کرده و سبب ارزآوری در اقتصاد باشد، به عبارتی هرچقدر سیاست تثبیتی اقتصاد با نگاههای واقع بینانه صورت گیرد صادرکنندگان امکان صادرات بیشتری داشته و ارز بیشتری وارد کشور می شود و از این منظر بانک مرکزی باز هم می تواند با ارزهای جدید ارزش ریال را در مقابل دلار افزایش دهد.
موضوع مهم دیگری که رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با هیئت دولت به آن اشاره کردند تقویت تولید از راه تجارت خارجی است، رهبر انقلاب، پشتیبانی تجارت خارجی از تولید داخلی را از دیگر راه های مهم رشد تولید دانستند و گفتند: «یک بخش تجارت خارجی به تنظیم بازار مربوط می شود اما در قسمت دیگر باید کاری کرد که تفاهم ها و قراردادها با کشورها در نهایت، سبب صادرات تولیدات داخلی و واردات سرمایه یا کالاهای سرمایه ای به کشور شود.»
تبدیل واردات به صادرات از فرایند های معکوس یکی از راهکارهایی است که اقتصادهای بزرگ دنیا بیشتر از ۵۰ سال درحال انجام آن هستند، کشورهای خارجی با فن آوری و فرآوری محصولات و تبدیل به محصول ارزش افزوده نفت را به کالاهای دیگر تبدیل نموده و از راه تجارت تولید داخلی خویش را تقویت کرده و مجدداً همان کالای فرآوری شده را به کشورهای دیگر یا همان کشور صادرات می کنند.
هرچقدر صادرات از طریق های مختلف در کشور افزایش یابد، ارز بیشتری داخل کشور شده و با پمپاژ ارز در اقتصاد، تقاضا برای دلار کاسته شده و قدرت ریال برابر دلار افزایش خواهد یافت. نتیجه گیری
انجام موارد فوق همراه با دقت و هماهنگی بین اجزای مختلف اقتصاد کشور، می تواند در بین مدت سبب افزایش قدرت پول ملی شود، به هر میزان که قدرت ریال افزایش یابد، جامعه احساس بهتری داشته و رفاه بیشتری را تجربه می کند، این احساس زمانی بیشتر از پیش تبلور می کند که مردم به یک مسافرت خارجی رفته و شاهد قدرت گرفتن پول ملی باشند و بتوانند با فراغ بال بیشتری سفر کرده و نتیجه آنرا در سفره معیشت خود ببینند. قدرت گرفتن پول ملی اعتماد به نفس و غرور ملی را بیشتر کرده و پدیده منحوس مهاجرت شدید را می کاهد، در دنیای امروز مهم ترین سرمایه نیروی انسانی است و اگر پول ملی ایران در مقابل کشورهای همسایه قدرت بگیرد دیگر برای ایرانی ها به صرفه نیست که از ایران به هر کشوری مهاجرت کنند و کشور هم نیروی متخصصی که سال ها برای آن هزینه کرده را از دست نمی دهد.
منبع: فی بگیر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب