اقتصاد ایران در سالی كه گذشت؛
افزایش نرخ سود بانکی و چالش تأمین مالی برای بنگاه های اقتصادی
به گزارش فی بگیر، اگر بحث تحریم ها و سیاست خارجی را کنار بگذاریم، یکی از بزرگ ترین چالش اقتصادی کشور ما در سالی که گذشت به تصمیمات اقتصادی دولت بازمی گردد.
به گزارش فی بگیر به نقل از مهر، نگاه کلی نگرانه به اقتصاد و بررسی چندگانه بازارها می تواند چراغ راهی برای فعالان اقتصادی کشور باشد، در گفتگو با امیر توپچی پور یکی از فعالان اقتصادی کشور مسائل مختلف اقتصاد را بررسی کردیم:
آقای توپچی پور، مهم ترین چالش های اقتصادی کشور پارسال چه بود و در سال آینده احتمالا با چه چالش هایی مواجه باشیم؟
اگر بحث تحریم ها و سیاست خارجی را کنار بگذاریم، یکی از بزرگ ترین چالش اقتصادی کشور ما در سالی که گذشت به تصمیمات اقتصادی دولت بازمی گردد. در سال ۱۴۰۲، بانک مرکزی با سیاست کنترل تورم انواع سیاست های انقباضی را به کار برد تا شاهد نرخ تورم باشیم.
می توان اظهار داشت که دولت در این راه تا حدود زیادی هم موفق بود. افزایش نرخ سود بانکی به ۳۰ درصد، عرضه دلار و سکه در بازار و… ازجمله سیاست هایی بود که بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲ تدارک دید.
این اقدامات را چطور ارزیابی می کنید؟
افزایش نرخ سود بانکی با انتقادات زیادی همراه بود؛ چونکه این مورد بیشتر شبیه این بود که پزشک برای بیمار مبتلا به سرطان قرص مُسکن تجویز کند. شاید این مورد بتواند در کوتاه مدت برای بیمار تأثیرات مثبتی داشته باشد و درد فعلی را پنهان کند ولی اساسا در بلندمدت نمی توان انتظار تاثیر مثبتی از آن داشت. بنابراین بحث افزایش نرخ بهره هم فقط در کوتاه مدت می تواند در کاهش رشد تورم تأثیرگذار باشد.
یکی دیگر از تبعات افزایش نرخ سود بانکی بدهکار کردن بانکها بود که تاثیر این مورد سال آینده در صورت های مالی بانکها پدید می آید و بانک مرکزی بدین صورت بانکها را با مشکلات عدیده ای مواجه می کند و بانکها با تداوم این مسیر روزبه روز بدهکارتر می شوند.
مسئله دیگر بازگشت این پول ها به کف جامعه بعد از یک سال است. پول هایی که امروز با نیت کسب سود در بانک پارک می شود یک سال بعد با افزایش حدود ۳۵ درصدی به جامعه برمی گردد و همین مبحث موجود جدید تورمی را ایجاد خواهد نمود.
دولت باید توجه داشته باشد که تنها مسیر کاهش تورم، افزایش رشد اقتصادی در عین کاهش رشد نقدینگی است که در هر دو اصل ما عملکرد غیرقابل قبولی داشتیم. نه تنها طی سالهای اخیر رشد اقتصادی قابل توجهی به ثبت نرسیده است بلکه چندان امیدی هم به بهبود شرایط در آینده نزدیک نیست. علاوه بر آن در بحث توقف رشد نقدینگی هم اقدامات بانک مرکزی بیشتر به سخت گیری نسبت به بانکها منجر گردیده است.
افزایش نرخ سود بانکی مساله تأمین مالی برای بنگاه های اقتصادی را هم با چالش جدی مواجه می کند و عملاً شرکتهای تولیدی به علت گران تر شدن هزینه های تأمین مالی نمی توانند طرح های توسعه ای خویش را تکمیل کنند و همین مساله هم رشد اقتصادی را با چالش مواجه می کند.
همین افزایش نرخ بهره، بازار سرمایه را هم با چالش مواجه می کند و تا حدودی جذابیت های سرمایه گذاری در این بازار کاسته می شود.
آینده بازار سرمایه را به کدام سمت پیشبینی می کنید؟
بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی مولد است که در صورت پویایی می تواند به اقتصاد کشور کمک نماید. در حالی که بازارهایی همچون ارز تاثیر مخربی بر وضعیت اقتصادی کشور دارند، رونق در بازار سرمایه می تواند پول های سرگردان را جذب کرده و علاوه بر این که تورم را کنترل می کند مانع از سوداگری در بازارهای موازی شود.
اما متأسفانه برخی سیاست های انقباضی دولت سبب شده بازار سرمایه نتواند ظرف یک سال قبل عملکرد خوبی از خود بر جای بگذارد و بعد از ریزش سنگینی که از مردادماه سال ۹۹ در بورس شاهد بودیم، همچنان خیلی از سهام بورسی به قیمت های سال ۹۹ برنگشته اند و سهامداران در ضرر به سر می برند.
وقتی نرخ بهره بانکی به بالای ۳۰ درصد می رسد، با عنایت به ریسک های سیستماتیکی که بر بازار سرمایه سایه افکنده و برخی تصمیمات شبانه که طی سالهای اخیر شاهدش بودیم، سرمایه گذار ترجیح می دهد هم اکنون به دوراز بازار سرمایه باشد.
به نظرتان رکود بازار سرمایه همچنان ادامه دار خواهد بود؟
با وجود ارزندگی قیمت ها، نقدینگی موجود علاقه ای به ورود به بازار سرمایه ندارد و اعتماد عمومی هم نسبت به این بازار بسیار کاهش پیداکرده است. هرچند که اگر نگاه قلک گونه دولت نسبت به بازار سرمایه تغییر یابد، با رشد نسبی بازار میتوان شاهد بازگشت باردیگر مردم و سرمایه ها به بورس باشیم.
امروز به جرأت میتوان اظهار داشت که بازار سرمایه ارزشمند ترین بازار در میان بازارهای عمومی است که یک سرمایه گذار می تواند انتخاب کند؛ هرچند که برخی سهام امکان دارد امروز گران باشند ولی کلیت بازار در وضعیت ارزندگی نسبی قرار دارد.
پیش بینی می شود که نیمه نخست سال ۱۴۰۳ بازار سرمایه با ثبات نسبی همراه باشد ولی در نیمه دوم سال که با انتخابات آمریکا هم همراه می باشد احتمالا با تحرکات نرخ ارز همراه باشیم که در این صورت بازار سرمایه هم می تواند با تغییرات مثبتی همراه باشد.
در سال ۱۴۰۳ همچون سالی که گذشت به علت شرایط رکودی اقتصاد کشور باید بیشتر به دنبال روش هایی برای «حفظ سرمایه» باشیم چونکه تفکر «بیشتر سود کردن» و «سود بیشتری کسب کردن» امکان دارد ما را گرفتار خطا در تصمیم گیری بکند.
چطور می شود که بازار ارز در این حد برای بازارهای مالی ما مهم و تأثیرگذار می شود و آینده این بازار را چطور پیشبینی می کنید؟
بازار ارز بازاری است که آثار تمامی نابهره وری های اقتصادی را میتوان در این بازار دید. به عبارتی علت گرانی دلار در یک اقتصاد را میتوان این طور ارزیابی کرد که این اقتصاد نسبت به معدل اقتصادهای دنیا نابهره ور است و بنابراین نرخ ارز در این کشور افزایش خواهد یافت.
با توجه به این که واردات و صادرات بخش اعظمی از شرکتهای بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می دهد، تغییرات نرخ ارز هم برای این بازار مهم می باشد. در بازار سکه و طلا هم قیمتها با عنایت به تغییرات قیمت های جهانی و نرخ ارز در کشور تعیین می شود و سایر بازارها هم به شکلی از نرخ ارز تاثیر می پذیرند.
همان طور که امسال شاهد بودیم با وجود برخی نوسانات جزئی، دولت توانست تا حدود زیادی نوسانات بازار ارز را تحت کنترل خود داشته باشد و با عنایت به بازگشت برخی منابع ارزی به کشور، بانک مرکزی در کنترل قیمت دلار به جز برخی برهه های زمانی موفق ظاهر شد.
با توجه به سیاست های انقباضی که بانک مرکزی در نظر گرفته نرخ واقعی ارز در انتهای سال ۱۴۰۳ نمی تواند افزایش قابل توجهی داشته باشد. بدبینی اقتصادی ناشی از بازگشت ترامپ به کاخ سفید می تواند بعنوان «اثر ترامپ» در نیمه دوم سال نوسانات رو به بالایی در نرخ دلار ایجاد نماید ولی کلیت بازار ارز را میتوان آرام و در وضعیت سکون پیش بینی نمود.
سرمایه گذاران حوزه طلا چه انتظاراتی برای سال آینده داشته باشند؟
تحولات بازار طلا را باید فراتر از مرزها بررسی نماییم. در سال ۲۰۲۴ میلادی شاهد این مورد بودیم که فدرال رزرو مدیریت آهسته و پیوسته بازارها را در برنامه قرار داد. بزرگ ترین ریسک طلا در سال جدید می تواند توافق روسیه و اوکراین باشد که در این صورت شاهد کاهش قیمتی در طلای جهانی خواهیم بود.
در سوی مقابل در ایران هم سال ۱۴۰۲ حباب قیمتی در سکه به بالاترین میزان خود رسید که طی سالیان گذشته به شکلی بی سابقه بود و بانک مرکزی هم با استفاده از این فرصت مبادرت به فروش انواع سکه با حباب قیمتی موجود در بازار کرد.
هرچند این اقدام بانک مرکزی با انتقادات زیادی همراه بود و بیشتر کارشناسان معتقد بودند که بانک مرکزی با دلار ۹۰ هزارتومانی مبادرت به فروش سکه می کند ولی این مورد نشان داد دولت هم درصدد بهره مندی از حباب ایجادشده در انواع سکه است تا علاوه بر کسب سود با افزایش عرضه سکه در بازار بتواند بخشی از حباب موجود در سکه را تخلیه کند.
پس میتوان این انتظار را داشت که امنیت سرمایه گذاری در طلا در سال جدید بیشتر از سرمایه گذاری در سکه باشد و سرمایه گذاری در سکه شاید در سال جدید خطراتی را به همراه داشته باشد چون بانک مرکزی به دنبال کنترل بازار سکه خواهد بود.
امسال قطار رشد قیمت مسکن با سرعت آهسته تری درحال حرکت بود و شاهد افزایش نرخ سالهای گذشته نبودیم. دلیل این کاهش رشد قیمت چه بود؟
بازار مسکن یکی از جذاب ترین بازارها در میان ایرانیان است. همان گونه که فرمودید در سالی که پشت سر گذاشتیم این بازار هم همچون دیگر بازارها در وضعیت رکودی به سر می برد و رشد قیمتی کمتری نسبت به تورم داشت.
شاید دلیل فعلی رکود بازار مسکن را بتوان رشد سرسام آور قیمت مسکن در سالهای گذشته دانست که رشد قیمت مسکن بیشتر از افزایش قدرت خرید مردم بود که بنابراین تقاضا هم برای مسکن با کاهش نسبی روبه رو بوده است که این مورد قیمتها را هم تحت تاثیر قرار داد.
برای سال آینده هم شرایط بازار مسکن همچون دیگر بازارها وابسته به دلار خواهد بود و درصورتی که شاهد رشد غافلگیرکننده ای در بازار ارز نباشیم که بسیار هم دور از ذهن است، کلیت بازار مسکن همچنان در وضعیت رکودی به سر خواهد برد.
البته در سال ۱۴۰۲ هزینه اجاره بها نسبت به قیمت مسکن رشد بیشتری داشت که در سال ۱۴۰۳ هم میتوان انتظار ادامه این شرایط را داشت.
چه آینده ای می تواند در انتظار بازار خودرو باشد؟ آیا دولت قادر به مهار رشد قیمت ها در این بازار خواهد بود؟
یکی دیگر از بازارهایی که اخیراً به اشتباه بعنوان بازاری برای سرمایه گذاری مطرح گردیده است، بازار خودرو است. افزایش حباب گونه قیمت خودرو بخصوص خودرو های خارجی سبب شده که برخی افراد این بازار را هم بعنوان یک بازار سرمایه گذاری مدنظر قرار دهند.
نباید فراموش نماییم که خودرو یک کالای مصرفی است و نباید بعنوان کالای سرمایه ای مدنظر قرار داد ولی بااین حال باید پذیرفت که بازار خودرو هم طی سالهای اخیر داغ بوده و مدنظر سرمایه گذاران قرارگرفته است.
که در سال آینده انتظار می رود که قیمت کارخانه خودرو های داخلی به قیمت بازار نزدیک تر شود به این شکل که شاهد افزایش قیمت کارخانه خودرو های ایرانی باشیم و در سوی دیگر قیمت بازار هم به صورت پایدار با نوسانات ۲۰، ۳۰ درصدی رو به بالا همراه باشد.
اما در بازار خودرو های خارجی اخبار منتشرشده حاکی از اینست که واردات خودرو های نو افزایش خواهد یافت و امکان واردات خودرو های دست دوم هم برای هر ایرانی مهیا شود که این مورد می تواند منجر به کاهش حباب قیمتی خودرو های خارجی شود و به نظرم کسانی که به جز خرید مصرفی قصد سرمایه گذاری در خودرو های خارجی را در سال ۱۴۰۳ داشته باشند از این مورد متضرر شوند.
منبع: feebegir.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب