فکتورینگ بستر مناسب تأمین مالی برای نهادهای بانکی و غیربانکی
به گزارش فی بگیر، سامانه فکتورینگ مطالبات قراردادی وزارت امور اقتصادی و دارایی به صورت رسمی در دسترس عموم فعالان تولیدی و خدماتی کشور قرار گرفته است.
به گزارش فی بگیر به نقل از وزارت اقتصاد، روش تأمین مالی فک تورینگ یکی از روش های متداول در سایر کشورها و یکی از سریع ترین خدمات مالی درحال رشد در جهان است که امکان تأمین مالی مبتنی بر قراردادهای بنگاه را فراهم می کند؛ به کمک روش تأمین مالی فک تورینگ، بنگاه های اقتصادی می توانند علاوه بر توثیق اصل قرارداد تأمین کالا و خدمت نزد نهادهای مالی، منابع مالی اجرای آن قرارداد را دریافت کرده و پروژه خویش را تأمین مالی کنند.
در راستای اجرای ماده (۸) قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و با هدف ایجاد بسترهای جدید برای عرضه شیوه های نوین تأمین مالی، سامانه «فک تورینگ مطالبات قراردادی» وزارت امور اقتصادی و دارایی، بعد از حدود یک سال بهره برداری آزمایشی، از روز دوشنبه ۱۸ تیر ماه به صورت رسمی در دسترس عموم فعالان تولیدی و خدماتی کشور قرار گرفت.
قابلیت های برجسته این سامانه عبارتند از فک تورینگ (تأمین مالی دریافتنی ها)، فک تورینگ معکوس (تأمین مالی پرداختنی ها) و فک تورینگ در زنجیره تأمین با این توضیح که قابلیت فک تورینگ (تأمین مالی دریافتنی ها)، امکان تأمین مالی بر مبنای مطالبات دریافتنی کسب و کارها را فراهم می آورد؛ فک تورینگ معکوس (تأمین مالی پرداختنی ها) که در این حالت، کسب و کارها می توانند از راه تأمین مالی پرداختنی ها، تعهدات مالی خویش را به تأمین کنندگان تسویه کنند و فک تورینگ در زنجیره تأمین که سامانه این امکان را فراهم می سازد که تمامی مراحل فک تورینگ در زنجیره تأمین به صورت الکترونیکی و هوشمند صورت گیرد.
نگاهی از نزدیک به سامانه فک تورینگ
فرآیند الکترونیکی و هوشمند از مهم ترین خصوصیت های این سامانه است. از مرحله ثبت نام کسب و کار، احراز مطالبات تا انعقاد قرارداد بین نهاد مالی و تأمین مالی شونده، همه چیز به صورت کاملا الکترونیکی صورت می گیرد. این فرایند نه تنها به تسهیل امور مالی کمک می نماید، بلکه از دقت و سرعت بیشتری هم برخوردار می باشد. همینطور امکان مدیریت و پیگیری ساده و کارآمد مطالبات قراردادی برای هر دو طرف تأمین مالی کننده و تأمین مالی شونده، به واسطه این سامانه فراهم گشته است.
این سامانه بستر مناسبی برای نهادهای بانکی و غیر بانکی جهت تأمین مالی بوجود می آورد و دسترسی عموم کسب وکارهای حقیقی و حقوقی به منابع مالی را گسترش می دهد. با ارتقای فرآیندهای مالی و معرفی شیوه های نوین تأمین مالی، دسترسی سریع تر و کارآمدتر به منابع مالی ممکن می شود.
فک تورینگ و فک تورینگ معکوس چیست؟
واگذاری مطالبات قراردادی به شخص ثالث، نوعی از تأمین مالی است که به آن در اصطلاح، علم تأمین مالی فک تورینگ می گویند. در صورتیکه طلبکار مطالبه (دریافتنی) خویش را از بدهکار به شخص ثالث واگذاری کند، روش تأمین مالی را فک تورینگ می گویند. در این روش به صورت مثال پیمانکار ۱۰۰ واحد پول از کارفرما طلب دارد. در این حالت پیمانکار می تواند طلب خویش را به قیمتی کمتر (به کسر) مثلا ۹۵ واحد به پذیرنده (تأمین مالی کننده) واگذار کند که در این حالت پذیرنده در موعدی زودتر ۹۵ واحد را به پیمانکار پرداخت می کند و بعداً ۱۰۰ واحد از کارفرما در موعدی توافقی دریافت می کند. با این روش میتوان پیمانکار را سریع تر از زمان قرارداد، تأمین مالی کرد.
اما در صورتیکه کارفرما بخواهد بدهی (پرداختنی) خویش را به پذیرنده (تأمین مالی کننده) واگذار کند، روش تأمین مالی را فک تورینگ معکوس می نامند. به صورت مثال کارفرما ۱۰۰ واحد به پیمانکار خود بدهکار باشد، این بدهی را به قیمتی بیشتر (صرف) باید به پذیرنده واگذار کند. در این روش هم پذیرنده زودتر مبلغ را به پیمانکار پرداخت می کند و در آینده توافقی، مبلغ پرداخت شده را از کارفرما دریافت می کند.
طرف های درگیر در فرایند فک تورینگ چه کسانی هستند؟
هر مطالبه ای که در روش تأمین مالی فک تورینگ به فروش گذاشته می شود، بر اساس قراردادی است که حاکی از آن مطالبه است، بنابراین میتوان گفت، طرف کارفرما یا خریدار، پیمانکار یا فروشنده و یک شخص ثالث بعنوان خریدار طلب (نهاد مالی پذیرنده فک تورینگ) طرف های قرارداد فک تورینگ هستند. البته باید توجه داشت که قراردادی که طلب بر مبنای آن احراز می شود، در اصطلاح قرارداد اصلی نامیده می شود و کارفرما، پیمانکار و پذیرنده بر اساس توافق و قرارداد اصلی قرارداد فک تور را منعقد می کنند.
نحوه فعالیت شرکتهای فک تورینگ
آئین نامه اجرایی ماده (۸) قانون، برخی الزامات کلی را برای قبول نقش پذیرندگی تعریف کرده است. با این وجود بعضی از این شرکت ها یا نهادها، مجوز فعالیت خویش را از یک مرجع بالادستی دریافت کرده اند. بر مبنای آیین نامه، به صورت مثال بانکها و شرکتهای زیرمجموعه آنها در روش فعالیت خود باید قوانین بالادستی خویش را که مرجع صادرکننده مجوز فعالیت ابلاغ کرده است، لحاظ کنند. بدیهی است که اصل فک تورینگ بر اساس قانون، منع قانونی نداشته و قانون گذار پیشگیری از فک تورینگ را هم مغایر قانون فرض کرده است. بنابراین این گونه شرکت ها پیش از مبادرت به عملیات تأمین مالی، نسبت به ارزیابی های مدنظر خود مانند، ثبات مالی شرکت خریدار، اقدام نموده و از کیفیت اعتباری آن شرکت اطمینان کسب می کنند و در صورت عدم اطمینان از بازپرداخت وجوه، مختار به امتناع از پذیرش ریسک هستند.
شرکت های فک تورینگ می توانند بعنوان مؤسسات مستقل فعالیت کنند؛ ولی فعالیت آنها باید در قالب سامانه فک تورینگ صورت پذیرد تا شکل قانونی و اجبار آور به خود بگیرد.
قرارداد فک تورینگ باعث رشد تولید می شود
روش تأمین مالی فک تورینگ یکی از روش های متداول در سایر کشورها و یکی از سریع ترین خدمات مالی درحال رشد در جهان است که امکان تأمین مالی مبتنی بر قراردادهای بنگاه را فراهم می آورد. به کمک روش تأمین مالی فک تورینگ، بنگاه های اقتصادی می توانند علاوه بر توثیق اصل قرارداد تأمین کالا و خدمت نزد نهادهای مالی، منابع مالی اجرای آن قرارداد را دریافت کرده و پروژه خویش را تأمین مالی کنند. در نتیجه، دایره فعالیت بنگاه، دیگر محدود به توثیق دارایی های فعلی مانند وثایق ملکی، موجودی انبار و تجهیزات نخواهد شد و امکان جذب منابع مالی با توثیق عوائد و منافع قرارداد پروژه ها هم فراهم می شود.
مزایای استفاده از قرارداد فک تورینگ
مسئله تأمین مالی در بنگاه های اقتصادی، یکی از مهم ترین موانع ارتقای توان تولید داخل و رشد اقتصادی می باشد. عمده بنگاه های اقتصادی کشور با وجود این که از توانمندی های فنی قابل قبولی برخوردار می باشند، نمی توانند وثایق کافی برای جذب منابع مالی را به نهادهای مالی در بازار پول و سرمایه ارائه نمایند. «فک تورینگ» بعنوان یکی از شیوه های تأمین مالی، بخصوص در حالی که بنگاه اقتصادی با مشکل عدم کفایت وثایق جهت جذب منابع مالی از راه نهادهای مالی مواجه است؛ کارساز است.
در برخی از مواقع، شرکت فروشنده امکان دارد فاقد مشکل نقدینگی بوده و صرفا به منظور صرفه جویی در هزینه های اداری و حقوقی، حق وصول طلب را به شرکت فک تورینگ واگذار کند.
شرکت هایی که به دلیل افزایش وجوه دریافتنی، وجوه کافی جهت تأمین سرمایه در گردش خویش را ندارند، بیشتر تمایل به استفاده از خدمات فک تورینگ را دارند. استفاده از خدمات این گونه شرکت ها جهت دریافت وجوه نقد موردنیاز به آنها کمک می نماید تا مانده نقدی خویش را بالا برند.
چه قسمتهایی می توانند از فک تورینگ استفاده کنند؟
همه بخش های تعریف شده در قوانین جاری در ایران شامل دولتی، خصوصی، عمومی و یا تعاونی می توانند از فک تورینگ استفاده نمایند. بر مبنای قانون هیچکس را نمی توان از انجام فک تورینگ، چه واگذاری و چه پذیرش منع کرد. لازم به ذکر است، حتی اگر در قرارداد اصلی ماده یا بندی راجع به پیشگیری از فک تورینگ درج شود، بر مبنای نص قانون این بخش از قرارداد باطل خواهد بود. البته درج چنین بند و ماده ای فقط خود، شرط باطل است و باعث ابطال کل قرارداد نخواهد بود.
به باعث تبصره های ۱، ۳ و ۴ ماده ۳ آیین نامه، قراردادهای اصلی که در این شیوه، مبنای فک تورینگ قرار می گیرند، به دو بخش تقسیم می شوند. در ارتباط با تمام قراردادهای مندرج در طرح های تملک دارایی های سرمایه ای قانون بودجه سنواتی، (قراردادهایی که در آنها از منابع وجوه عمومی برای تأمین کالا و خدمات استفاده می شود)، ضروری است از چارچوب سامانه اطلاعات قراردادهای کشور (مستقر در سازمان برنامه و بودجه کشور) تبعیت شود و در مورد سایر قراردادها که در واقع شامل کارفرمایان بخش غیردولتی و پروژه های خارج از قوانین بودجه سنواتی می شود، قرار است قرارداد فک تورینگ به صورت الکترونیک در سامانه ای ثبت گردد که در وزارت امور اقتصادی و دارایی تحت عنوان «سامانه ثبت واگذاری مطالبات قراردادی» طراحی و راه اندازی می شود.
امکان فروش و نقد کردن مطالبات محقق نشده در فرایند فک تورینگ
قرارداد فک تورینگ، روشی برای تأمین مالی تأمین کنندگان کالا یا خدمات است. بر مبنای قانون، حتی مطالبات محقق نشده هم قابل فروش و نقد کردن هستند؛ یعنی تأمین کننده (پیمانکار) می تواند پیش از تحویل دادن کالا یا خدمت مورد تعهد، طلب محقق نشده خویش را در قالب فک تورینگ نقد کرده و از این طریق برای فعالیتهای خود تأمین مالی کند.
استفاده از مزیت قانونی فک تورینگ مبحث ماده (۸) قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و پشتیبانی از کالای ایرانی دارای شرایط مشخصی است و شامل همه تأمین کنندگان و همه مطالبات نیست. اولاً قرارداد فک تورینگ بین تأمین کننده (پیمانکار) و نهاد مالی خریدار طلب، باید در سامانه ای الکترونیک که بدین منظور توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی راه اندازی می شود به ثبت برسد و دوم این که استفاده از فک تورینگ و مزایای قانونی آن، اصولاً برای تأمین کنندگان کالا یا خدمات به بخش دولتی، خصوصی، عمومی و تعاونی امکان دارد.
تامین کنندگان کالا و خدمات بخش غیردولتی می توانند با رعایت مقررات ماده ۸ قانون اشاره شده و ثبت قرارداد اصلی خود با مشتری (کارفرما) در سامانه قانونی «سامانه ثبت واگذاری مطالبات قراردادی» (مستقر در وزارت امور اقتصادی و دارایی)، از قرارداد فک تورینگ برای فروش مطالبات و تأمین مالی استفاده نمایند. برای واگذاری مطالبات تأمین کنندگان کالا و خدمات از بخش غیردولتی، قرارداد فک تورینگ باید به صورت سه جانبه تأمین کننده (پیمانکار)، نهاد مالی خریدار طلب (پذیرنده) و مشتری (کارفرما) منعقد شود.
قرارداد اصلی در قرارداد فک تورینگ واگذار نمی شود
بر اساس این گزارش، در قرارداد فک تورینگ، صرفا «طلب» تأمین کننده (پیمانکار) است که واگذار می شود و قرارداد اصلی تأمین کالا و خدمات، همچنان بین تأمین کننده (پیمانکار) و مشتری (کارفرما) باقی می ماند. قرارداد فک تورینگ، تأثیری بر سایر شرایط قرارداد اصلی بین تأمین کننده (پیمانکار) و مشتری (کارفرما) ندارد و حقوق و تعهدات در ارتباط با قرارداد اصلی، مثل تعهد به تحویل یا حسن انجام تعهد یا خدمات گارانتی برای تأمین کننده (پیمانکار) باقی می ماند.
طرفین می توانند شرایط قرارداد اصلی خویش را اصلاح کنند؛ ولی باید این اصلاح را به نهاد مالی خریدار طلب، اطلاع دهند و اصلاح قرارداد هم نباید حق نهاد مالی خریدار طلب برای وصول طلب از مشتری (کارفرما) را محدود کند. هرگونه تغییری که باعث تغییر در شرایط کار و خدمات یا پرداخت قرارداد اصلی (بین کارفرما و پیمانکار) شود باید با رضایت پذیرنده صورت پذیرد. پس از واگذاری طلب توسط تأمین کننده (پیمانکار) به نهاد مالی و ثبت آن در سامانه، تأمین کننده (پیمانکار) دیگر حقی در مقابل مشتری (کارفرما) در مورد طلب واگذارشده ندارد، چونکه طلب خویش را به نهاد مالی فروخته است.
پس از امضای قرارداد فک تورینگ، درصورتیکه طرفین قرارداد فک تورینگ، یعنی تأمین کننده (پیمانکار) و نهاد مالی، توافق کنند، می توانند قرارداد فک تورینگ را فسخ کنند و در این صورت، طلب باردیگر به مالکیت تأمین کننده (پیمانکار) درمی آید و تأمین کننده (پیمانکار) می تواند طلب خویش را از مشتری (کارفرما) و نه نهاد مالی وصول کند. البته به هم زدن قرارداد فک تورینگ باید در سامانه مربوطه به ثبت برسد. در صورت فسخ قرارداد فک تورینگ، طلب باردیگر به مالکیت تأمین کننده (پیمانکار) درمی آید و تأمین کننده (پیمانکار) می تواند طلب خویش را از مشتری (کارفرما) و نه نهاد مالی وصول کند.
مزیت مالیاتی فک تورینگ چیست؟
بر اساس ماده ۳۴ آیین نامه اجرایی ماده ۸ قانون مورد اشاره، هزینه مالی تأمین کننده (پیمانکار) بابت واگذاری تمام یا بخشی از مطالبات قراردادی که در قالب ماده ۸ قانون به اشخاص حقیقی و حقوقی ثالث شامل بانکها یا مؤسسات اعتباری واگذار می شود، معادل حداقل سود مورد انتظار عقود مشارکتی (۱۸ درصد)، بعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته می شود. منظور از هزینه مالی فک تورینگ، هزینه تأمین کننده (پیمانکار) ناشی از تنزیل طلب و فک تورینگ است؛ یعنی تفاوت ارزش فروش طلب به نهاد مالی با ارزش اسمی طلب فروخته شده. به صورت کلی، منظور از هزینه مالی فک تورینگ، هزینه تأمین کننده (پیمانکار) ناشی از تنزیل طلب (فک تورینگ) و یا کارفرما در فروش بدهی (فک تورینگ معکوس) یعنی تفاوت ارزش فروش طلب یا بدهی به نهاد مالی با ارزش اسمی طلب یا بدهی فروخته شده است.
نگاهی به منافع طرفین در فک تورینگ سه جانبه
در فک تورینگ، هر سه طرف (فروشنده، خریدار و کارگزار تجاری یا نهاد مالی) سود می برند. فروشنده، مطالبات خویش را پیش از سررسید و با کسر مبلغی یا تخفیف (تنزیل) به صورت نقد از کارگزار وصول می کند. خریدار، مواد اولیه یا کالای مورد نیاز خویش را بموقع و بدون پرداخت مبلغ اضافی، دریافت می کند و کارگزار تجاری هم از منافع تجاری فک تورینگ برخوردار می شود که این منافع، مابه التفاوت اصل مبلغ فاکتور و مبلغی است که کارگزار از فاکتور کسر می کند. کارگزار، در محاسبه حق کمیسیون یا مبلغ تخفیف (تنزیل) از مبلغ فاکتور، عواملی مانند ریسک تجاری، ریسک اعتباری، ریسک مالی و هزینه جایگزینی تأمین وجه نقد از راه سایر روش های تأمین مالی مانند وام کوتاه مدت را در نظر می گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب