ایران و آمریکا می توانند برای ساخت نیروگاه های اتمی توافق کنند
به گزارش فی بگیر، رییس اندیشکده حکمرانی هوشمند اظهار داشت: ایران در رایزنی های هسته ای با آمریکا، درباره ی مناقشه میزان ذخایر اورانیوم، بجای کاهش این ذخایر باید بر روی رفع تحریم و توسعه نیروگاه های اتمی توافق کنند.
سیدطه حسین مدنی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی مذاکرات اخیر ایران و آمریکا اظهار داشت: بگفته مقامات حاضر در این گفتگوها، مذاکرات تا حالا به خوبی پیش رفته و به رایزنی های فنی رسیده است. با عنایت به این که دو طرف در مورد ادامه مذاکرات و شروع رایزنی های فنی به توافق رسیده اند؛ خیلی مهم است که ایران در کنار خواسته های مدنظر خود، در مورد هرآنچه که به ناترازی انرژی، انرژی های تجدیدپذیر و دانش ذخیره سازهای انرژی مرتبط می شود نیز بطور مستقیم یا غیرمستقیم در این رایزنی های فنی بپردازد.
مدنی اضافه کرد: به موضوع انرژی و جایگاه آن در مذاکرات، پیش تر در مقاله عراقچی وزیر امور خارجه در واشنگتن پست اشاره شده بود. عراقچی در مقاله خود نوشته بود که «فرصت اقتصادی هزار میلیارد دلاری که کشور ما ارائه می دهد، می تواند در اختیار شرکت های آمریکایی قرار گیرد. این فرصت شامل شرکت هایی می شود که می توانند به ما در تولید برق پاک از منابع غیرهیدروکربنی کمک کنند. هم اکنون، ایران یک نیروگاه در بوشهر دارد. برنامه طولانی مدت ما ساخت حداقل ۱۹ نیروگاه دیگر است، به این معنا که ده ها میلیارد دلار قرارداد بالقوه در دسترس خواهد بود.»
مدنی اضافه کرد: همین طور در این رایزنی های فنی، ایران باید موضوع ذخایر اورانیوم که به ظاهر یکی از با اهمیت ترین چالش های دو طرف در مذاکرات است را تبدیل به فرصت کرده و با مطالبه گری برای توسعه راکتورها و میکروراکتورهای هسته ای و ایجاد محل مصرف برای انباشته نشدن اورانیوم تولیدی، به نگرانی طرف مقابل پاسخ دهد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
چرا آمریکا بیش از ایران به توافق هسته ای نیاز دارد؟
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند تصریح کرد: بعد از این مقدمه، باید به زمینه های ایجاد این مذاکرات و ارسال سیگنال های مثبت بعد از دور اول در عمان و دور دوم در ایتالیا، آن هم بر خلاف تصور خیلی از کارشناسان بین المللی پرداخت. تعدادی از کارشناسان معتقدند که آمریکا در وضعیت فعلی، خیلی بیشتر از ایران به یک توافق جامع برای حل مسأله هسته ای ایران نیاز دارد. این کارشناسان بیشتر مبنی بر نگاه اقتصادی و نه سیاسی استدلال می کنند که روند کاهش قدرت دلار نسبت به طلا، ترامپ را بر آن داشته که با نگاههای متفاوت، دست به تغییر این روند بزند. بدین سبب تمایل آمریکا به توافق با ایران را می توان در همین چارچوب تحلیل کرد.
مدنی در ادامه به دلیلهای کاهش قدرت دلار نسبت به طلا اشاره و تصریح کرد: یکی از دلیلهای این روند را می توان در خرید گسترده طلا توسط بانکهای مرکزی، خصوصاً چین دید. به صورتی که بر طبق نظرسنجی بانک آمریکا از مدیران سرمایه گذاری، خریدهای تهاجمی طلا توسط چین اهمیت بالای ی در افزایش نرخها داشته است. «رویترز» اخیراً اعلام نمود که چین سهم طلا در ذخایر ارزی خودرا به هشت درصد افزایش داده و طی دو سال قبل حدود ۷۰۰ تُن طلا از بریتانیا وارد کرده است. این اقدام، قسمتی از راهبرد چین برای کاهش وابستگی به اوراق قرضه آمریکا و نگهداری دارایی هایی است که در مقابل تحریم ها مقاوم ترند. کشور چین در طول زمانی ۵ سال قبل همین طور با کوشش برای ثبات در نرخ تبدیل یوآن به دلار، در کنار این واردات چشم گیر طلا در تلاش بوده جایگاه اقتصادی خود در تجارت جهانی را تثبیت نموده که این مساله نیز در تشدید کاهش ارزش دلار مؤثر است.
نمودار پنج ساله نسبت یوآن به دلار
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند تنش های ژئوپولیتیکی و نااطمینانی اقتصادی را یکی دیگر از دلیلهای کاهش قدرت دلار در مقابل طلا دانست و اظهار داشت: بر کسی پوشیده نیست که طلا در وضعیت ناآرامی، یک دارایی امن بحساب می آید. بگفته «اینوستوپدیا»، طلا در تنش های ژئوپولیتیکی مانند درگیری های تجاری چین و آمریکا و بحران های خاورمیانه سود برده است. بطور مثال، همزمان با تشدید تنش ها و اعلام تعرفه های جدید از طرف ترامپ، قیمت طلا به رکورد تاریخی حدود ۳۳۵۰ دلار رسید.
مدنی با اشاره به اینکه انتظار برای کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا هم بر تضعیف دلار در مقابل طلا اثر داشته است؛ اظهار داشت: «یورونیوز» اخیراً در گزارشی پیش بینی نمود که کاهش نرخ بهره از طرف فدرال رزرو آمریکا، طلا را برای سرمایه گذاران جذاب تر کرده است. چون با کاهش نرخ بهره، نگهداری دارایی های بدون سود مثل طلا، صرفه اقتصادی بیشتری پیدا می کند. تحلیلگران این عامل را یکی از دلیلهای افزایش تقاضا برای طلا می دانند.
وی افزود: علت چهارمی که می توان برای تضعیف دلار نسبت به طلا درنظر گرفت؛ محدودیت در عرضه و افزایش تقاضای فیزیکی است. به عنوان نمونه داده های بروکر OANDA از آن حکایت می کند که در بازار COMEX، تقاضا برای تحویل فیزیکی طلا به شدت افزایش پیدا کرده و موجب بروز تنگنای عرضه شده است.
مدنی اضافه کرد: علت پنجمی که می توان به آن اشاره کرد؛ تورم و روند جهانی کاهش وابستگی به دلار (Dedollarization) است. به صورتی که افزایش انتظارات تورمی و حرکت جهانی به طرف کنار گذاشتن دلار به عنوان ارز مرجع، تقاضا برای طلا را افزایش داده است. در این خصوص بگفته «لایومینت»، کشورهایی مانند چین، هند، روسیه و ترکیه درحال خرید رکوردشکن طلا هستند تا از اقتصاد خود در مقابل نوسانات دلار محافظت کرده و استقلال مالی بیشتری کسب کنند. همین طور به سوی تجارت با ارزهای جایگزین حرکت می کنند.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند اظهار داشت: مجموع این شرایط را می توان عامل افزایش ۶۶.۳۳ درصدی قیمت طلا از اواخر فوریه ۲۰۲۴ تا حالا دانست.
نمودار پنج ساله نسبت اونس طلا به دلار
روسیه زودتر از آن چه آمریکا فکر می کرد اقتصاد خودرا بازیابی کرد
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند در ادامه تصریح کرد: علاوه بر روند تضعیف دلار نسبت به طلا که نشان دهنده کاهش قدرت اقتصادی آمریکا است؛ برخی رخدادهای سیاسی در جهان و منطقه هم طی مدت اخیر به سود آمریکا پیش نرفته است. به عنوان نمونه جنگ اوکراین بااینکه در ابتدا به علت درگیر شدن روسیه، قدرت دلار نسبت به روبل را افزایش داد؛ اما با سیاستهای سریع روسیه و پشتوانه هایی چون گاز و نفوذ سیاسی در جهان، روبل بر خلاف خواسته آمریکا نسبت به دلار مجدداً بازیابی شد. همین طور حمله هفتم اکتبر، با از کار انداختن بندر عسقلان در سرزمین های اشغالی هم به کمک اقتصاد روسیه آمد و به عامل تضمین چند ساله صادرات کالا و انرژی از روسیه به جهان تبدیل شد.
نمودار پنج ساله نسبت روبل به دلار
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند افزود: مورد دیگری که مطابق برنامه ریزی های آمریکا پیش نرفت؛ تحولات سوریه بود. بااینکه تحولات سوریه منجر به جدا شدن این کشور از جبهه روسیه و ایران شد؛ اما هنوز دولت پایداری در این کشور شکل نگرفته که آمریکا بتواند به عنوان یک متحد به آن نگاه کند.
دردسرهای بریکس برای آمریکا
مدنی جریانات بریکس را هم یکی از سیگنال های منفی مقابل دلار ارزیابی کرد و اظهار داشت: از ماه دوم ۲۰۲۴ و پس از اتمام نشست نمایندگان کشورهای عضو گروه اقتصادهای نوظهور موسوم به «بریکس» و اعلام مواضع اقتصادی این گروه، اونس طلا روند رو به رشدی به خود گرفته است که به سود دلار نیست.
وی در ادامه اظهار داشت: مجموع این شرایط، موجب شد تا نظر صاحبان نفوذ و قدرت در آمریکا به سوی تغییر سیاستها جلو برود. بر این اساس ترامپ بر خلاف جریان چهار سال اخیر در آمریکا روی کار آمد و که با در پیش گرفتن رویکرد ایجاد آرامش و ضد جنگ و تنش در فضای بین المللی، به سوی رشد دلار و کاهش نسبت اونس به دلار جلو برود.
دولت ترامپ با نگاه بطورکامل اقتصادی پای میز مذاکره نشسته است
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند ایران را یکی از محورهای اصلی این نگاه ترامپ برای کاهش تنش در منطقه دانست و اظهار داشت: بدین سبب ترامپ با نگاه بطورکامل اقتصادی، پای میز مذاکره نشسته و از این نظر می توان اظهار داشت که برای تکمیل پازل خود در راستای تغییر روند کاهش دلار، خیلی بیشتر از ایران به حصول نتیجه نیازمند است.
وی در ادامه تصریح کرد: بر این اساس، ما باید با نگاه علت و معلولی به مسائلی که طی سالیان اخیر با آن روبرو شده ایم؛ در این مذاکرات پیش رفته و به حل ریشه ای این مشکلات در صورت حصول نتیجه در مذاکرات فکر نماییم.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند، موضوع هسته ای را یکی از مسائلی که باید با نگاه علت و معلولی در مذاکرات به آن پرداخته شود عنوان و تصریح کرد: در ابتدا ما به این که هسته ای برای ما بازدارندگی خواهد داشت یا خیر نمی پردازیم چون در دنیا هم مصادیق بازدارنده بودن و هم مصادیق بازدارنده نبودن آن وجود دارد. ضمن این که توان موشکی ایران به خودی خود توانسته برای ما یک بازدارندگی نظامی قابل اطمینانی ایجاد نماید.
وی اضافه کرد: در این مذاکرات به احتمال زیاد، بحث اصلی بر روی علت انباشت اورانیوم غنی شده در ایران به ویژه غنی سازی ۲۰ درصدی است. بر اساس گزارش سال ۱۴۰۳ آژانس بین المللی انرژی اتمی، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از آخرین گزارش فصلی با افزایش ۸۵۲.۶ کیلوگرم به ۶۶۰۴.۴ کیلوگرم تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴ رسیده است. همین طور بر این اساس، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا ۲۰ درصد در سانتریفیوژهای UF6، به میزان ۲۵.۳ کیلوگرم افزایش پیدا کرده و به ۸۳۹.۲ کیلوگرم رسیده است.
مدنی با اشاره به اینکه طرف مقابل نسبت به غنی سازی ۲۰ درصدی نگرانی هایی مطرح می کند؛ اظهار داشت: علی اکبر صالحی رییس وقت سازمان انرژی اتمی در سال ۹۵ درباره ی علت حرکت ایران به سوی غنی سازی ۲۰ درصدی گفته بود که «در رادیو دارو بسیار پیشرفت کرده ایم و الان داروی حدود یک میلیون بیمار در کشور تولید می شود و بحث سوخت ۲۰ درصد از همین جا شروع شد که آنها سوخت راکتور تهران برای مصارف پزشکی را به ما ندادند و ما خودمان این کار را از صفر تا ۱۰۰ آن انجام دادیم.»
مدنی اضافه کرد: از با اهمیت ترین محل های مصرف اورانیوم ۲۰ درصد در ایران بحث رادیو دارو و میکروراکتورهای هسته ای است. اولی برای مصارف پزشکی و دومی با هدف تولید برق و سپس آب شیرین و دیگر مصارف نیازمند به انرژی گرمایی.
اگر نیروگاه های هسته ای بیشتری داشتیم؛ با انباشت اورانیوم مواجه نبودیم
وی با بیان اینکه انباشت اورانیوم غنی شده یکی از موضوعات چالش برانگیز در مذاکرات گذشته و فعلی بوده است؛ اضافه کرد: با نگاه علت و معلولی به ذخایر اورانیوم غنی شده، تیم های فنی مذاکره کننده می توانند استدلال کنند که چون زمینه استفاده از اورانیوم ذخیره شده در ایران بصورت مصرف در نیروگاه های هسته ای برای تولید برق و مصارف صلح آمیز به علت تحریم ها فراهم نشده است؛ ایران ناچار به ذخیره این منابع حاصل از پروسه غنی سازی شده است. بدین سبب اگر تحریم ها رفع و زنجیره مصرف با توسعه نیروگاه های هسته ای تکمیل شود؛ در ادامه انباشت غیرطبیعی و ناموجه اورانیومی هم رخ نخواهد داد. نظارت بر این روند هم با رصد میزان تولید برق هسته ای و موارد مرتبط به رادیو دارو بصورت شفاف امکانپذیر خواهد بود. این نگاه حتی می تواند چالش سانتیریفیوژهای نسل ۶ که برای غنی سازی ۲۰ درصدی به کار می رود را هم رفع کند.
ایران به نیروگاه های هسته ای بیشتری نیاز دارد
مدنی تصریح کرد: علاوه بر بعد سیاسی و اهمیت حل چالش ذخایر اورانیوم ایران، این مساله از بعد اقتصادی و مسأله ناترازی انرژی هم اهمیت بسیار زیادی دارد. ایران هم اکنون فقط یک نیروگاه هزار مگاواتی هسته ای در بوشهر دارد و اگر بخواهد به سطح جهانی برسد؛ تولید برق هسته ای باید به پنج تا ۹ برابر میزان فعلی برسد. برای رسیدن به سطح کشورهای توسعه یافته هم میزان تولید باید ۱۸ برابر شود. بدین سبب به توسعه نیروگاه های هسته ای نیاز مبرمی داریم و این مساله باید با رفع تحریم ها و واردات یک سری تجهیزات و حتی دانش رفع گردد.
فرصت های بزرگ اقتصادی در صورت رفع وابستگی برق ایران به گاز
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند درباره ی اهمیت اقتصادی توسعه نیروگاه های هسته ای در کشور، ضمن اشاره به سخنان «هاشم اورعی» رییس اتحادیه انجمن های علمی انرژی ایران در آبان سال گذشته، تصریح کرد: بگفته این مسئول، «سالیانه به صورت میانگین ۷۹ میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاه ها تحویل داده می شود و حدود ۹۰ درصد تولید برق کشور وابسته به گاز است.» وابستگی ۹۰ درصدی تولید برق کشور به گاز، سبب شده ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز، در صادرات این حامل انرژی نسبت به کشورهایی چون قطر عقب بماند و در جایگاه ۱۵ جهان قرار بگیرد. ذخایر گاز قطر نصف ایران ولی صادرات آن هفت برابر کشور ما است.
وی اضافه کرد: بدین سبب اگر بتوانیم ۳۰ درصد مصرف گاز را با توسعه نیروگاه های هسته ای جایگزین کنیم؛ در عمل ۲۵ میلیارد مترمکعب گاز از چرخه سوخت برای تولید برق خارج و می تواند صرف تولید و یا صادرات و ارزآور شود. اگر با اتخاذ تدابیر دیگر همچون توسعه انرژی های تجدیدپذیر میزان مصرف گاز برای تولید برق به حدود ۴۵ درصد کاهش یابد؛ یک فرصت عالی برای صنایع و تجارت گازی کشور ایجاد می شود.
برای رفع تحریم و توسعه نیروگاه های اتمی چانه زنی کنید
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند تاکید کرد: بدین سبب مذاکرات بر سر موضوع ذخایر اورانیوم بجای چانه زنی بر روی کاهش ذخایر باید به سوی چانه زنی بر روی رفع تحریم، توسعه نیروگاه های هسته ای و بطور کلی کمک به فراهم شدن زمینه برای مصرف ذخایر اورانیوم غنی شده برود. این یعنی ایران باید به طرف مقابل اعلام نماید که اگر بدنبال کاهش ذخایر اورانیوم ذخیره شده ایران و عدم انباشت مجدد آن هستید؛ به ساخت نیروگاه های هسته ای برای مصرف این منابع کمک کنید. بطور قطع این یک راه حل برد-برد خواهد بود.
وی اظهار داشت: ایران در این رایزنی ها باید به وجود عنصر نامطلوب و خرابکاری چون رژیم صهیونیستی هم فکر کند. بر این اساس در رویکرد توسعه برق هسته ای خود بجای توسعه راکتورهای هسته ای که ممکنست هدفی راحت برای حملات هوایی باشد؛ به سوی توسعه فناوری جدیدتری چون میکروراکتورهای هسته ای برود. میکروراکتورها به علت ساختار و شرایطی که دارند؛ از نظر پدافند غیرعامل در سطح بسیار ایمن تری قرار می گیرند.
دانش ذخیره سازها یکی از مطالبات ایران در مذاکرات باشد
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند افزود: ایران در این رایزنی ها می تواند حتی با بسط موضوع ناترازی انرژی که به علت تحریم ها رخ داده است؛ مواردی چون توسعه انرژی های تجدیدپذیر خصوصاً بحث ذخیره سازها را هم مطرح کند. مسأله ذخیره سازها به عنوان موضوعی که امروز در لبه دانش جهان قرار دارد برای ایران از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد و توسعه انرژی های تجدیدپذیر بدون برخورداری از دانش ذخیره سازی، با مانع مواجه خواهد شد.
وی اظهار داشت: با عنایت به وجود نخبگان دانشگاهی در این عرصه، ایران می تواند با هدایتگری و راهبری مدبرانه، به این مساله ورود کند. این مساله باید برای وزارت نیرو، صمت و نفت و سازمان های زیرمجموعه آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد. چونکه دانش ذخیره سازها می تواند بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بازیافت انرژی برای کشور رقم بزند.
اگر توافق نشد چه کنیم؟
مدنی در آخر تصریح کرد: بااینکه مذاکرات و رسیدن به نتیجه غائی بر این مبنا، می تواند تا حد زیادی به ایران در حوزه های مختلف اقتصادی، علمی و … کمک کند؛ اما باید به این مساله هم توجه داشت که خیلی از مسایل کشور ناشی از چالش های مدیریتی است که با استفاده از نخبگان، بهبود فرآیندها، افزایش راندمان و حتی در بعضی موارد با نگاه صحیح به مسایل قابل حل است. به هر حال عدم قطعیت در این مذاکرات بسیار زیاد بوده و هر لحظه ممکنست با مداخله مخالفان همچون لابی صهیونیستی به حاشیه برود. بدین سبب در نهایت نگاه به داخل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. نگاه به بیرون و انتظار حصول توافق هم با عنایت به مواردی که گفته شد باید فراتر از نگاههای لحظه ای مثل مصرف منابع ارزی و در عوض حرکت به سوی نگاههای پایدار و طولانی مدت مثل تکمیل زنجیره مصرف سوخت هسته ای، تولید برق و رفع ناترازی انرژی باشد.
منبع: فی بگیر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب